Η διαδικασία της ακούσιας ψυχιατρικής εξέτασης ή/και νοσηλείας αποτελεί μια εξαιρετική -με την έννοια της αποκλίσεως από τον κανόνα- εμπειρία στη ζωή του σύγχρονου ανθρώπου κατά την οποία καλείται να υποστεί περιορισμό της ελευθερίας του και αναγκαστική νοσηλεία χωρίς ο ίδιος να έχει επιζητήσει καμία από τις δύο προαναφερόμενες καταστάσεις. Η σπανιότητα αυτής της εμπειρίας, συνεπικουρούμενη από τη βαρύτητα της απειλής για την ατομική ελευθερία και αξιοπρέπεια που επιφέρει, επιβάλλουν την ύπαρξη ενός σαφέστατου νομικού πλαισίου που θα περιγράφει τις επιτρεπόμενες ή μη διαδικασίες υλοποίησής της, την ευλαβική τήρηση από τους εμπλεκόμενους φορείς αυτών των νομικών προβλέψεων καθώς και τη λειτουργία ενός αξιόπιστου συστήματος καταγραφής και ελέγχου των παραπάνω διαδικασιών.

Τα κεφάλαια που αποτελούν το παρόν σύγγραμμα επιμέλειας του ψυχίατρου Δρ. Νικολάου Μπιλανάκη, αποτελούν εισηγήσεις επιστημόνων που συμμετείχαν στην Επιστημονική Ημερίδα της Άρτας το 2011 (κ.κ. Πανάγου, Βεργώνης και Κοσμάτος Χαραλαμπίδης), αλλά και άρθρα άλλων έγκριτων επιστημόνων όπως των κ.κ. Φυτράκη, Βαρουχάκη αλλά και η επιστολή της ΕΨΕ προς τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου όπου περιγράφονται οι απόψεις της για το θέμα της ακούσιας νοσηλείας αλλά και το άρθρο του υπογράφοντος "Μελέτη Περιπτώσεων", ενώ ο τόμος συμπληρώνεται με συλλογή νομικών κειμένων που προέρχονται από νόμους, δικαστικές αποφάσεις, εγκυκλίους ή βουλεύματα, σχετικά με την ακούσια νοσηλεία, καθώς και χρήσιμα έντυπα του Υπουργείου Υγείας και Ελληνική αλλά και ξενόγλωσση βιβλιογραφία στο θέμα της ακούσιας εξέτασης του ψυχικά αρρώστου.

Το σύγγραμμα περιέχει όλα εκείνα τα στοιχεία που θα επιτρέψουν στον αναγνώστη να έχει μια όσο το δυνατόν πληρέστερη εικόνα για το ζήτημα της ακούσιας νοσηλείας των ψυχικά ασθενών στην Ελλάδα σήμερα, και θα βοηθήσει στη διατήρηση του σχετικού με την ακούσια εξέταση/νοσηλεία προβληματισμού.