Πόσο μπορεί η σκοπιμότητα, έστω και η ύψιστη σκοπιμότητα, στο όνομα ή ως απάντηση στους βομδαρδισμούς της Γερμανικής Αεροπορίας κατά του Λονδίνου στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, να δικαιολογεί «ανταποδοτικούς» βομβαρδισμούς στόχων του επιτιθεμένου; Και μάλιστα στόχων ούτε κατ΄ ελάχιστο επιθετικών, αλλά στόχων αμάχων και μόνον, κατά παράβαση κάθε έννοιας Δικαίου του πολέμου;
Την απάντηση στο βασανιστικό αυτό ερώτημα επιχειρεί να δώσει, με την αφοπλιστική γλώσσα της αλήθειας που αναδεικνύουν τα επίσημα ντοκουμέντα, το βιβλίο του A.C. Grayling «Ανάμεσα στις νεκρές πόλεις». Είναι ένα βιβλίο- ράπισμα των λεγόμενων ψυχολογικών επιχειρήσεων, που αποτελούν, βεβαίως, γνωστές και ακολουθητέες μορφών πολεμικών επιχειρήσεων, αλλά που, κατά κανένα τρόπο, όμως, δεν νομιμοποιείται να είναι ανεξέλεγκτες και ισοπεδωτικές. Και δυστυχώς η επανάληψη αυτού του θλιβερού κανόνα σε πολλές ιστορικές περιόδους επιβεβαιώνει ότι η αγριότητα παραμένει στη φύση του ανθρώπου!
Το θέμα του βιβλίου είναι συγκεκριμένο. Στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, οι αεροπορικές δυνάμεις της Μεγάλης Βρετανίας και των ΗΠΑ πραγματοποίησαν μαζικούς αεροπορικούς βομβαρδισμούς εναντίον πόλεων της Γερμανίας και της Ιαπωνίας, με αποτέλεσμα την καταστροφή του Αμβούργου και της Δρέσδης, του Τόκιο, της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι. Άραγε δικαιολογείτο αυτό από τις ανάγκες του πολέμου; Ή στην πραγματικότητα αυτές οι επιχειρήσεις ήταν ένα έγκλημα κατά της ανθρωπότητας; Στα εξήντα χρόνια που πέρασαν από τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, το θέμα αυτό αποκτά όλο και μεγαλύτερο ενδιαφέρον, καθώς η εκ των υστέρων αντικειμενική εικόνα αναδεικνύει νέα ερωτήματα, δεδομένου μάλιστα ότι τα παιδιά και τα εγγόνια εκείνων που υπέστησαν τους βομβαρδισμούς θεωρούν, πλέον, τους προγόνους τους, αθώα θύματα αυτών των επιθέσεων.
Πρόκειται για μια από τις πιο αμφιλεγόμενες υποθέσεις που εκκρεμούν στην εποχή μας. Και έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, όπως υποστηρίζει ο A.C. Grayling, το γεγονός, «ότι η ιστορία πρέπει ν' αποκαθίσταται, πριν διαστρεβλωθεί σε θρύλο». Στην πραγματικότητα, η αδιαφορία απέναντι στο θέμα αυτό - στο μέτρο, μάλιστα, που οι νεοναζί επιχειρούν να οικειοποιηθούν το αίσθημα της άδικης θυσίας εκείνων που υπέστησαν τους βομβαρδισμούς, αποσκοπώντας να αποκομίσουν πολιτικά οφέλη - σημαίνει ότι το πρόβλημα θα επιδεινωθεί, αν δεν δρομολογηθεί τώρα η λύση του, με ειλικρίνεια και καθαρότητα. Το βιβλίο «Ανάμεσα στις Νεκρές Πόλεις» αποτελεί μία διαυγή και αποκαλυπτική εργασία σύγχρονης ιστοριογραφίας και συνιστά μία επιτακτική ηθική διερεύνηση.
Ο Grayling αναλύει λεπτομερώς τη «βιομηχανοποιημένη» αντίληψη των βομβαρδισμών κατά κατοικημένων περιοχών της Γερμανίας και της Ιαπωνίας, που συνοψίστηκαν στην καταστροφή της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι. Διερευνά τις θέσεις που πήραν οι άνθρωποι υπέρ ή κατά των βομβαρδισμών και διατυπώνει το κρίσιμο ερώτημα: Ποια είναι τα διδάγματα που μπορούμε να αντλήσουμε σήμερα, για το πώς οφείλουν να συμπεριφέρονται οι λαοί σ' έναν κόσμο εντάσεων και ηθικών συγχύσεων, τρομοκρατίας και φανατικών αντιπαλοτήτων;
Είναι ένα σημαντικό βιβλίο, γραμμένο από έναν επιφανή Βρετανό φιλόσοφο, ο οποίος καταθέτει μία θαρραλέα ενδοσκόπηση ενός προβλήματος της εποχής μας, από τα πλέον περίπλοκα, από ηθική διάσταση.