Το ζήτημα της κυριαρχίας της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας στην Ιταλική χερσόνησο απασχολούσε τους ιθύνοντες στην Κωνσταντινούπολη επί αιώνες και έχει απασχολήσει, όπως είναι φυσικό, και τους ιστορικούς.
Στον παρόντα τόμο, προϊόν των ερευνών των μελών του Προγράμματος "Τράπεζα Πληροφοριών Βυζαντινής Ιστορίας" του Ινστιτούτου Βυζαντινών Ερευνών, επιχειρείται η παρουσίαση της πολιτικής που ακολούθησε το Βυζάντιο έναντι της Δύσης και κυρίως όσον αφορά στην ιταλική χερσόνησο. Μελετώνται, δηλαδή, και εκτίθενται οι προσπάθειες των Βυζαντινών να διατηρήσουν την κυριαρχία τους ή, αργότερα, τις βάσεις που τους είχαν απομείνει στην περιοχή. Είναι φυσικό, η εξέταση των γεγονότων να εξελίσσεται ουσιαστικά σε μία ιστορία των στρατιωτικών επιχειρήσεων στην Ιταλία.
Η παρουσία βυζαντινών στρατιωτικών δυνάμεων σε αυτή τη δυτική περιοχή της αυτοκρατορίας παρακολουθείται απ6 τους συγγραφείς, και συγκεκριμένα, από την πρώτη αποστολή δυνάμεων εκ μέρους της Κωνσταντινούπολης το 409 στα εδάφη της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας έως την απώλεια του τελευταίου ερείσματος, του Μπάρι, το έτος 1071. Υπό μορφή επιμέτρου εξετάζεται και η τελευταία, εκτός των δυνατοτήτων του Βυζαντίου πλέον, επιχείρηση επιστροφής του στα ιταλικά εδάφη, κατά τα έτη 1154-1156. Όπως είναι αναμενόμενο, η έκθεση των πολεμικών γεγονότων είναι αλληλένδετη με την εξέταση των κατά εποχή στρατιωτικών και ναυτικών δυνάμεων του Βυζαντίου αλλά και των προσώπων που ενεπλάκησαν σε αυτά και εν μέρει διαδραμάτισαν ρ6λο στη διαμόρφωση της πολιτικής και τη λήψη των αποφάσεων.
Η μελέτη βασίζεται στην άριστη γνώση των ελληνικών και των λατινικών πηγών και αποτελεί αξιόλογη συμβολή στην πολιτική και στρατιωτική ιστορία του Βυζαντίου.