Το έτος 1018 είναι ένα από τα ορόσημα στην ιστορία των Βαλκανίων, καθότι τότε το Βυζάντιο κατόρθωσε να υποτάξει τη Βουλγαρία, να αποκαταστήσει τον έλεγχό του στις χώρες νότια του Δούναβη και -σε συνδυασμό με άλλες επιτυχίες του στο ανατολικό μέτωπο- να φτάσει στο απόγειο της ισχύος του. Στον ένα και μισό, περίπου, αιώνα που ακολούθησε επήλθαν ανακατατάξεις που οφείλονταν στην εμφάνιση νέων παραγόντων στην ευρύτερη περιοχή, όπως ήταν οι Σελτζούκοι, οι Νορμανδοί και βεβαίως οι σταυροφόροι. Οι εξελίξεις αυτές αλλά και εσωτερικές διεργασίες έμελλε να οδηγήσουν στη δημιουργία του Β' Βουλγαρικού κράτους το έτος 1185.
Το Βυζάντιο και οι Βούλγαροι κατά την περίοδο που αναφέρθηκε αποτέλεσαν το αντικείμενο Διεθνούς Συμποσίου που διοργανώθηκε από το Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, από τις 19 έως τις 21 Οκτωβρίου 2000, με τη φροντίδα κυρίως του Λένου Μαυρομμάτη, υπεύθυνου του Προγράμματος Βυζάντιο και Σλαβοβαλκανικός κόσμος. Ο αδόκητος θάνατός του, όμως, δεν επέτρεψε την έγκαιρη δημοσίευση των Πρακτικών του Συμποσίου. Ο Κώστας Τσικνάκης και η Κατερίνα Νικολάου ανέλαβαν και έφεραν εις πέρας την έκδοση. Με τον παρόντα τόμο στα χέρια μας θεωρούμε ότι το Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών, το οποίο το 1996 και το 1998 είχε εκδώσει δύο τόμους Πρακτικών Συμποσίων αφιερωμένων στους Σέρβους και τους Αλβανούς αντίστοιχα, ολοκλήρωσε ένα τρίπτυχο των εκδόσεών του για τους Βαλκανικούς λαούς.

Ταξιάρχης Γ. Κόλιας
Διευθυντής ΙΒΕ/ΕΙΕ