Μέσα στη θύελλα των εξελίξεων που συντελούνται στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη τον 9ο αιώνα, εμφανίζονται εκεί δύο Έλληνες ιεραπόστολοι από τη Θεσσαλονίκη, οι αδελφοί Κωνσταντίνος - Κύριλλος και Μεθόδιος, οι οποίοι, με το εκπολιτιστικό έργο τους μεταξύ των Σλάβων, δημιουργούν μια νέα πραγματικότητα της ευρωπαϊκής ζωής. Στο βιβλίο αυτό γίνεται μια αναδρομή στη ζωή και τη δράση των δύο σπουδαίων αυτών προσώπων, τα οποία ασκούν ταυτόχρονα εκκλησιαστική και πολιτιστική αποστολή. Η ζωή της Θεσσαλονίκης τον 9ο αιώνα επηρεάζεται από την παρουσία των Σλάβων επιδρομέων, οι οποίοι δημιουργούν μιαν αναπόφευκτη πραγματικότητα για την αυτοκρατορία. Για την αντιμετώπισή τους η κρατική πολιτική του Βυζαντίου δημιουργεί το «σλαβικό σχέδιο», μέσα στο οποίο καλούνται να εργαστούν οι δύο αδερφοί. Με τη λαμπρή τους μόρφωση, σταδιοδρομούν στην υπηρεσία της Εκκλησίας και του Κράτους, αναλαμβάνοντας μεγάλης σημασίας αποστολές. Η παρουσία τους στην Κριμαία συνδέεται με πολλά προβλήματα της εκκλησιαστικής και εκπολιτιστικής τακτικής του Βυζαντίου, όπως επίσης και με την πρώτη γνωριμία των Ρώσων με το χριστιανισμό. Εργάζονται εντατικά για τη δημιουργία αλφαβήτου για τους Σλάβους και γραπτού λόγου υψηλού πνευματικού επιπέδου. Για το σκοπό αυτό δημιουργούν μεταφραστικό και φιλολογικό κέντρο στη Βιθυνία της Μικράς Ασίας, από όπου τροφοδοτείται η αποστολή τους. Η μεγαλύτερη αποστολή τους πραγματοποιείται στην κεντρική Ευρώπη, μέσα στο ραγδαία αναπτυσσόμενο κράτος της Μεγάλης Μοραβίας και στη γειτονική Παννονία. Προσφέροντας στους Σλάβους αλφάβητο και γραπτό λόγο, μεταφέρουν σ' αυτούς τα στοιχεία της βυζαντινής πνευματικής ζωής και τους εισάγουν στον κόσμο των πολιτισμένων κρατών. Στις ημέρες του Κυρίλλου και του Μεθοδίου, και χάρη στο έργο τους, η Μεγάλη Μοράβια ζει την ακμή της ως κράτους της κεντρικής Ευρώπης. Η Εκκλησία της Ρώμης αναγνωρίζει και δικαιώνει το έργο των δύο αδερφών, ο εχθρικός όμως γερμανικός κλήρος τελικά το καταστρέφει. Η κυριλλομεθοδιανή παράδοση όμως δεν πεθαίνει, παρά αντίθετα διαχέεται στους σλαβικούς λαούς και θέτει τις βάσεις της πνευματικής τους ζωής. Για αιώνες η παράδοση αυτή μεταφυτεύει τα μορφωτικά αγαθά του Βυζαντίου στους Σλάβους, ενώ η κυριλλική γραφή γίνεται πνευματικό και πολιτιστικό ορόσημο που τους συνδέει με τον ελληνικό κόσμο.