Μια εθνολογική μελέτη για τη γένεση και την ουσία ενός αρχαιότατου πολιτισμού και του λαού που τον δημιούργησε, απαρτισμένου από ομοίως μικρά φύλα. Τα φύλα εκείνα έζησαν επί χιλιετίες σε κάποιον περιορισμένο χώρο του μεγάλου κόσμου, πάντα σε ένα υψηλόβαθμο επίπεδο πολιτισμού, παρότι ήσαν ολιγομελή και όχι ισχυρά ούτε διέθεταν κάποιον άρτια οργάνωση, όμως εξαρχής διέθεταν κάτι άλλο - μια απολύτως νέα αντίληψη για τον ανθρώπινο νου και τις δυνατότητές του. Πίστευαν δηλαδή ότι η διάνοια του ανθρώπου είχε έναν συγκεκριμένο προορισμό, συνδεόμενο με την αυτογνωσία του και τη γνώση του κόσμου, ενώ ως γνώστες καλοί των άκρων, ήσαν πεπεισμένοι οπαδοί της μεσότητας αρχήθεν.
Παραλλήλως θεωρούσαν ομόφυλους (και συμπατριώτες) τους συμμέτοχους στην Ελληνική παιδεία -αυτή άλλωστε ήταν το κύριο εθνικό τους γνώρισμα- ακόμη κι όταν αναφέρονταν σε αλλοεθνείς, όμως μέτοχους της εν λόγω παιδείας. Για τους Έλληνες όλων των φύλων ο ξένος ήταν βάρβαρος, επειδή δε μιλούσε την ελληνική και διότι η γλώσσα του ηχούσε στ' αυτιά τους παράδοξα. Αυτός ο ιδιαίτερος και ποιοτικός χαρακτήρας των Ελλήνων ήταν το ουσιώδες αίτιο και η αφορμή για τη δημιουργία ενός μοναδικού πολιτισμού, που επηρέασε επίσης κατά τρόπο μοναδικό τον συνολικό κόσμο του ανθρώπου.