Ένα γεγονός από τα αρχαιότερα χρόνια, δυστυχώς άγνωστο στον πολύ κόσμο, σημάδεψε την πολυκύμαντη ζωή της πόλης της Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για την Επανάσταση των Ζηλωτών (1342-1349) που έλαβε χώρα στην κορύφωση της εκμετάλλευσης του λαού από τη βυζαντινή φεουδαρχία και τον καλογερισμό, έναν αιώνα πριν από την πτώση του Βυζαντίου. Είναι η εποχή που οι φεουδαρχικές σχέσεις παραγωγής αρχίζουν να δίνουν τη θέση τους στις αντίστοιχες καπιταλιστικές. Ακριβώς τότε στη Θεσσαλονίκη ξεσπάει λαϊκή εξέγερση με μοναδική σημασία για την παγκόσμια ιστορία. Μπορεί ως ταξικό γεγονός να συγκριθεί, ως προς τον συγκλονισμό που προκάλεσε και το αίμα που κατέθεσε, μόνο με την Παρισινή Κομμούνα. Στο κείμενο που ακολουθεί γίνεται προσπάθεια για την προσέγγιση του γεγονότος, πιο πολύ σαν τιμητική κατάθεση για την ιστορία της Θεσσαλονίκης, αλλά, κύρια, για να τονιστεί η ανάγκη πληρέστερης επιστημονικής μελέτης εκείνης της περιόδου από αυριανούς ερευνητές.