Η κοινωνιολογία της ανάπτυξης προσπαθεί να εξηγήσει τα αίτια για την κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι υπανάπτυκτες χώρες, αλλά και να προτείνει τους δρόμους που θα έπρεπε να ακολουθήσουν οι συγκεκριμένες χώρες προκειμένου να ξεφύγουν από τις συνθήκες της οικονομικής και της κοινωνικής καθυστέρησης που βρίσκονται. Οι βασικές αντικρουόμενες θεωρίες εκφράστηκαν από τις δύο βασικές αντιτιθέμενες ιδεολογίες: τη φιλελεύθερη και τη μαρξιστική. Αυτή η σημαντική συζήτηση, που είχε ως κέντρο αναφοράς την πορεία ανάπτυξης των χωρών του τρίτου κόσμου, με βασικό χαρακτηριστικό την υπανάπτυξη των υπανάπτυκτων χωρών, οδηγήθηκε σε θεωρητικό αδιέξοδο. Το πρόβλημα των χωρών του τρίτου κόσμου ήταν ότι δεν είχαν την απαιτούμενη ομοιογένεια, ώστε να υπάρξει ενιαία οικονομική ανάπτυξη. Άλλες βρίσκονται σε συνθήκες απόλυτης εξαθλίωσης και ονομάστηκαν υπανάπτυκτες χώρες, ενώ άλλες βρίσκονταν στο κατώφλι της ανάπτυξης και ονομάστηκαν αναπτυσσόμενες χώρες. Η αντιπαράθεση και η ιδεολογική διαμάχη ανάμεσα στις αντικρουόμενες θεωρητικές σχολές υπήρξε μεγάλη. Από την άλλη, καμία θεωρία δεν έδωσε την προσδοκώμενη λύση. Υπ' αυτές τις συνθήκες, τα βασικά αντιτιθέμενα ιδεολογικά ρεύματα έφτασαν σε θεωρητικό αδιέξοδο.